Şiddete maruz bırakılan her 10 kişiden 8’i kadın, yüzde 73’ü evli ve büyük oranda 31-55 yaş arasında. Faillerin yüzde 90’ı erkek, en yüksek oranda ‘eş’ (%63) sonra aile üyesi (%21). Bu çarpıcı veriler, Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu, TKDF’nin 7/24 hizmet veren “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı”na 2007-2021 yılları arasında gelen 28 binden fazla çağrının, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, UNFPA Türkiye’nin teknik ve finansal desteği ile analizi sonucu hazırlanan “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı 2007-2021 Yılları Arası Verilerinin İstatistiksel Analizi” raporundan. Bu önemli raporun lansmanı 21 Haziran, Çarşamba günü Ankara Hilton Hotel’de yapıldı.
21 Haziran 2023, Ankara, Türkiye - Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF) ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), Türkiye'nin en önemli toplumsal sorunlardan biri olmaya devam eden "Kadına Yönelik Şiddet" ile mücadele alanında, Türkiye’de şimdiye kadar yapılan en kapsamlı veri analizi çalışmalarından birine imza attı. TKDF’nin 5 dilde hizmet veren “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı”na 2007-2021 yılları arasında gelen 28 binden fazla çağrının analizi yapıldı ve ortaya çıkan çarpıcı istatistikler ile “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı 2007-2021 Yılları Arası Verilerinin İstatistiksel Analizi Raporu” hazırlandı.
Rapora göre; “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı”na 2007-2021 yılları arasında 28 bin 198 arama geldi. 900’den fazla kişi hattı birden fazla kez aradı. En çok sayıda çağrı, pandeminin başladığı ve eve kapanmaların yaşandığı 2020 yılında yapıldı. Hatta gelen aramaların yarısından fazlası (%57) bizzat şiddete maruz bırakılan kişiler tarafından yapıldı. Bunu yüzde 16 ile “aile üyeleri”, aileyi de ‘arkadaş’ ve ‘komşu’ takip etti. Her 100 aramadan 2’sini ise bizzat failler yaptı. Çoğunluğu, şiddet uyguladığı kişinin yerini öğrenmek için ararken, psikolojik yardım talep edenler de oldu.
Gelen aramalara göre şiddete maruz bırakılan her 10 kişiden 8’i kadın. Her 10 aramadan birinde hem kadına hem çocuğa yönelik şiddet raporlandı. Şiddete maruz bırakılanların yüzde 73’ü evli, yüzde 12’si bekar ve yüzde 7’si de boşanmış kişiler. Şiddete maruz bırakılanlar büyük oranda 31-55 yaş arasında (%42). Bunu 19-30 yaş grubu (%37) takip etti. Aramalardan elde edilen verilere göre, çocukların şiddete maruz bırakılma oranı, 2012 sonrasında yüzde 7’den yüzde 17’ye, pandemi ile birlikte de yüzde 18’e kadar yükseldi.
“Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı”na gelen aramaların analizine göre; faillerin yüzde 90’ı erkek. Kadın ve erkeklerin birlikte şiddet uyguladığı vakaların oranı ise yüzde 3. Yapılan aramalara göre, fail, en yüksek oranda ‘eş’ (%63), sonra da aile üyesi (%21). Failin ‘aile üyesi’ olduğu durumlarda, 10 vakadan 3’ünde fail baba iken (%29), 2’sinde diğer aile üyeleri (%19), diğer 2’sinde doğrudan kardeş (%16). Şiddet faillerinin yüzde 38'ini orta yaş grubu (31-55 yaş), yüzde 34'ünü gençler (19-30 yaş) oluşturuyor.
Gelen aramalara göre, en yaygın olarak fiziksel (17601), duygusal (15059), sosyal (5608), ekonomik (4346) ve cinsel (1456) şiddet uygulandı. Fiziksel şiddete maruz bırakılanların yüzde 79’u kadınlar, failler ise büyük oranda ‘eş’ (%68). Yapılan aramalara göre, şiddet vakalarının yüzde 8’i cinsel şiddet. Cinsel şiddete maruz bırakılanların yüzde 73’ü kadınlar, yüzde 11’i kadınlar ve çocuklar ve yüzde 10’u ise kız çocukları.
Rapora göre; Aramaların büyük çoğunluğu bilgi almak için yapıldı. En çok sığınma evleri ile ilgili bilgi talep edildi. Arayanların büyük çoğunluğu polis gönderilmesini talep ederken, bu talebi kolluk kuvvetleri eşliğinde sığınma evine geçiş ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne ihbar talepleri takip etti. Aramalar sonucunda en çok Adliyeye (avukat/savcı/adli tıp) ve kolluk kuvvetlerine yönlendirme yapıldı.
Raporun basın lansmanı, UNFPA Türkiye Temsilcisi Hassan Mohtashami ve TKDF Başkanı Canan Güllü’nün ev sahipliğinde, kamu, özel sektör, elçilikler, uluslararası kurumlar, sivil toplum ve akademiden önde gelen isimlerin katılımıyla 21 Haziran, Çarşamba günü Ankara Hilton Hotel’de gerçekleştirildi.
Etkinlikte konuşan UNFPA Türkiye Temsilcisi, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin, kadınların ve kız çocuklarının sağlığını, güvenliğini, bedensel özerkliğini ve geleceğini tehlikeye atan, tüm dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri olmaya devam ettiğini belirtti. UNFPA’in 2030’a kadar 3 dönüştürücü hedefinden birinin kadına yönelik şiddeti ve kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü zararlı uygulamayı sona erdirmek olduğunu vurgulayan Mohtashami; “Kadınların güçlenmesi ve kadınlara ve kız çocuklarına yönelik şiddetle mücadele için kamu, sivil toplum, özel sektör ve akademi ile iş birliği içinde çalışmaya devam edeceğiz,” ifadelerini kullandı.
Raporun toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda çalışan, hizmet sunan ve eşitlik talep eden herkesin kullanımı için çok önemli bir kaynak olacağına inandıkları belirten TKDF Başkanı ise, bu çalışma ile kamuoyunda farkındalık yaratmayı, savunuculuk çalışmalarını kanıta dayalı hale getirmeyi ve somut politikalara katkı verebilmeyi amaçladıklarını söyledi. Güllü; ”Raporumuzun; Türkiye’de şiddetin önlenmesi ve şiddetle mücadelede erken müdahale stratejileri geliştirmek için, politika yapıcılar, hak savunucuları, aktivistler, öğretim üyeleri ve öğrenciler, medya ve özel sektör temsilcileri başta olmak üzere oldukça geniş bir grubun yararlanacağı temel bir kaynak olacağına inanıyoruz,” dedi.
RAPORDA ÖNE ÇIKAN VERİLER:
Gelen Aramalar:
- “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı”na 2007-2021 yılları arasında 28 bin 198 arama geldi.
- 900’den fazla kişi hattı birden fazla kez aradı.
- En çok sayıda çağrı, pandeminin başladığı ve eve kapanmaların yaşandığı 2020 yılında yapıldı.
- Hatta gelen aramaların yarısından fazlası (%57) bizzat şiddete maruz bırakılanlar tarafından yapıldı. Bunu yüzde 16 ile “aile üyeleri”, aileyi de ‘arkadaş’ ve ‘komşu’ takip etti.
- Yardım hattına gelen ve şiddet ihbarı içeren bazı aramalarda, ‘töre’, ‘namus’, ‘ensest’, ‘çocuk istismarı ve ihmali’, ‘travma’ ve ‘intihar’ kelimeleri de raporlandı.
- Her 100 aramadan 2’sini ise bizzat failler yaptı. Çoğunluğu, şiddet uyguladığı kişinin yerini öğrenmek için ararken, psikolojik yardım talep edenler de oldu.
Şiddete Maruz Bırakılan Kişilerin Profili:
- Gelen aramalara göre şiddete maruz bırakılan her 10 kişiden 8’i kadın.
- Her 10 aramadan birinde hem kadına hem çocuğa yönelik şiddet raporlandı.
- Şiddete maruz bırakılanların yüzde 73’ü evli, yüzde 12’si bekar ve yüzde 7’si de boşanmış kişiler.
- Şiddete maruz bırakılanlar büyük oranda 31-55 yaş arasında (%42). Bunu 19-30 yaş grubu (%37) takip ederken en az ihbar 55 yaş üzeri gruptan geldi.
- Aramalardan elde edilen verilere göre, çocukların şiddete maruz bırakılma oranı 2012 sonrasında yüzde 7’den yüzde 17’ye, pandemi ile birlikte yüzde 18’e kadar yükseldi.
Fail Profili:
- Faillerin yüzde 90’ı erkek.
- Yapılan aramalara göre, failler, en yüksek oranda ‘eş’ (%63), sonra da aile üyesi (%21). Failin ‘aile üyesi’ olduğu durumlarda, 10 vakadan 3’ünde fail babayken (%29), 2’sinde diğer aile üyeleri (%19), diğer 2’sinde doğrudan kardeş (%16).
- Çocuk istismarı ve ihmaliyle ilgili aramaların analizine göre, bu vakaların yarısından fazlasında ise fail ‘aile üyesi’.
- Şiddet faillerinin yüzde 38’i orta yaş grubu (31-55 yaş), yüzde 34'ü gençler (19-30 yaş).
- Pandemi sürecinde en çok partner şiddeti görülürken, pandemi sonrasında komşu, işveren ve eski erkek arkadaş şiddeti vakalarında artış görüldü.
En çok Raporlanan Şiddet Türleri:
- Gelen aramalara göre, en yaygın olarak fiziksel (17601), duygusal (15059), sosyal (5608), ekonomik (4346) ve cinsel (1456) şiddet uygulandı.
- Fiziksel şiddete maruz bırakılanların yüzde 79’u kadınlar ve failler büyük oranda ‘eş’ (%68).
- Ekonomik şiddete maruz bırakılanların yüzde 95’i, duygusal şiddete maruz bırakılanların yüzde 76’sı, sosyal şiddete maruz bırakılanların yüzde 55’i de yine kadınlar.
- Yapılan aramalara göre, şiddet vakalarının yüzde 8’i cinsel şiddet. Cinsel şiddete maruz bırakılanların yüzde 73’ü kadınlar, yüzde 11’i kadınlar ve çocuklar ve yüzde 10’u kız çocukları.
- Cinsel şiddet vakaları ile ilgili aramaların sadece yarısı şiddete maruz bırakılan kişi tarafından yapıldı.
Talepler ve Yönlendirmeler:
- Aramaların büyük çoğunluğu bilgi almak için yapıldı. En çok sığınma evleri ile ilgili bilgi talep edildi. Bunu kadına yönelik şiddete dair genel bilgi talebi, acil yardım hattının işleyişi ve psikolojik destek ile ilgili bilgi talepleri takip etti.
- Arayanların büyük çoğunluğu polis gönderilmesini talep ederken, bu talebi kolluk kuvvetleri eşliğinde sığınma evine geçiş ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne ihbar talepleri takip etti.
- Aramalar sonucunda en çok Adliyeye (avukat/savcı/adli tıp) ve kolluk kuvvetlerine (7894 vaka) yönlendirme yapıldı. Bunları Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine (ŞÖNİM), sığınma evlerine, dayanışma kurumlarına (Gelincik hattı, KAMER, Mor Çatı vs.), maddi yardım kurumlarına, yerel yönetimlere (belediye/kaymakamlık/valilik/muhtar), sağlık hizmetlerine ve sosyal destek başvurusuna yönlendirmeler takip etti.
