Türkiye, pazartesi günü ülkenin Suriye sınırına yakın Güneydoğu Bölgesi’nde gerçekleşen ve 11 şehri etkileyen iki güçlü depremle sarsıldı. Depremde, 43 binden fazla insan hayatını kaybetti, 108 bin kişi yaralandı; ilerleyen günlerde ve haftalarda ise bu sayıların artması bekleniyor. Ancak hamilelikler, bu kriz anlarında da devam ediyor, doğumlar da öyle.
Mülteci toplulukları da dahil olmak üzere bölgede yaşayan en az 15,8 milyon insan depremlerden etkilenirken bunların arasında kadın ve anne sağlığı hizmetlerine erişmesi gereken doğurganlık çağında yaklaşık 4.1 milyon kadın ve tahmini 226 bin hamile kadın bulunuyor. UNFPA'in verilerine göre önümüzdeki ay yaklaşık 25 bin kadının doğum yapması bekleniyor.
UNFPA ve ortakları, en kırılgan ev sahibi topluluklar ve mülteci toplulukların cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetleriyle toplumsal cinsiyete dayalı şiddetle ilgili hizmetlere yönelik ihtiyaçlarına yanıt vermek için etkilenen bölgelerde gece gündüz çalışıyor. Böylesine yıkıcı bir olayın ardından, UNFPA, en azından kadınların ve kız çocuklarının acil ve temel ihtiyaçlarını karşılamak için üzerine düşeni yapıyor.
Şanlıurfa, UNFPA'in Harran Üniversitesi ve İl Sağlık Müdürlüğü ortaklığında yürüttüğü Kadın Sağlığı Danışma Merkezi (Kadınlar ve Kız Çocukları için Güvenli Alanı) bulunan şehirlerden biri. UNFPA destekli merkezin çalışanları Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesinde bulunan ve günde 100-150 doğumun gerçekleştiği Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ni ziyaret etti. Depremlerden etkilenen hem ev sahibi hem de mülteci topluluklardan hamile ve yeni doğum yapmış kadınlara, onların ve yenidoğan bebeklerinin sabun, bebek battaniyesi, çocuk bezi, doğum sonrası ped gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için onlarca anne kiti ulaştırdılar ve doğum sonrası bakım konusunda bilgilendirdiler.
UNFPA desteği ile çalışan merkez personeli, ulaştıkları kadınlar ve kız çocuklarının yüzlerinde depremin ilk gününden bu yana ilk kez bir gülümseme olduğu için kendilerini daha iyi hissediyor. Evinden hiçbir şey alamadan çıkan ve bu olağanüstü koşullarda bazı temel ihtiyaçlarını karşılayamayan kadınların artık en azından temel hijyen malzemeleri var.
Buseyna da onlardan biri. Hastanelerin kapasitesinin depremzedelerle dolu olması nedeniyle bölgenin en çok etkilenen illerinden biri olan Adıyaman'dan doğum yapmak için Şanlıurfa'ya gelmiş. Depremden kurtulan annesiyle birlikte Buseyna, UNFPA destekli Kadın Sağlığı Danışma Merkezi’nden yardım istedi ve onların da desteğiyle Meha isimli bir kız bebek dünyaya getirdi.
"Biz çok korktuk. Hemen evlerimizden çıktık ve yanımıza doğum için hiçbir şey alamadık, tek bir bebek bezi bile. Şanlıurfa'da iletişim kurabileceğimiz kimse, kalacak yer yoktu. Kimse ne yapacağını bilmediği için çok çaresiz hissettik. Ama sonra siz bize ulaştınız, doğuma yardım ettiniz ve içinde ilk aşamada ihtiyacımız olacak her şeyin olduğu bir çanta verdiniz.” diyor Buseyna.
Şanlıurfa, Birecik'ten 22 yaşındaki Hatice* de depremden kurtulanlardan biri. Kendisinin ve akrabalarının evleri hasar görmüş, yaşadığı korku erken doğum yapmasına neden olmuş. Neyse ki, şimdi bebeğinin ve kendisinin sağlık durumu iyi. Ancak aceleyle çıkmak zorunda kaldığı evinden bebeği için gerekli olan hiçbir şeyi alamadığı için doğumun hemen ardından başka bir mücadele başlamış. UNFPA'in anne sağlığı kiti ve doğum sonrası danışmanlığını aldıktan sonra, en azından bebeği için kendini daha güvende hissediyor. "Hâlâ hastaneden çıkmaya korkuyorum ama en azından bebeğim güvende ve onun hijyeni ve temel ihtiyaçları konusunda endişelenmemize gerek yok" diyor.
UNFPA, başta kadınlar ve çocuklar olmak üzere depremden etkilenen nüfusun acil ihtiyaçlarına yanıt vermek için sahada. Ancak, bunu tek başımıza yapamayız. UNFPA, hükümetleri ve ortaklarını, kadınların ve kız çocuklarının cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerine erişimlerine öncelik vermeye ve özellikle insani durumlarda ihtiyaçlarına acilen yanıt vermeye çağırıyor.
*Gizlilik ve koruma amaçları ile danışanın ismi değiştirilmiştir.
